Vorm en inhoud

# 4 – 2 maart 2021

‘De inhoud gaat voor de vorm’, is een veel gehoord adagium. In de communicatie, en zelfs in de politiek, wil dat wel eens omgekeerd zijn. Als schrijver ben je natuurlijk ook in de eerste plaats gefocust op de inhoud. Het plot, je verhaallijn en de detailuitstapjes onderweg. Maar het ‘hoe’ ligt voortdurend op de loer, de verpakking van de boodschap. Aan de filosoof Kant ontleen ik ‘vorm zonder inhoud is leeg, inhoud zonder vorm is blind’. Ze kunnen niet zonder elkaar. Een schrijver heeft daar bij uitstek mee te handelen.

Eenzelfde samenhang geldt voor de muziek. De goede noten spelen is nog geen muziek maken. Het ‘hoe’ maakt de goede noten tot een aansprekend stuk. De vormopvatting, de gekozen stijl, is even bepalend als een fraaie notenkeuze. Je kan over de voorrang twisten, al zou die, afhankelijk van de muzieksoort, zelfs nog wel kunnen verschillen.

Die gradaties zijn voor een schrijver niet anders. Ik denk dat fictie lekker veel ruimte biedt aan de inhoud, alles kan, alles mag. Al zijn er persoonlijke grenzen. Zo stelt één van de hoofdpersonen in mijn nieuwe boek dat fictie voor haar ophoudt bij sprookjesfiguren en buitenaardse verschijningen. Die gaan haar voorstellingsvermogen te boven, die horen niet tot haar belevingswereld. Haar zal ik meer moeten raken met mijn stijl. Daarin niet minder vrijheid en blijheid. Al is mijn gereedschapskist verre van oneindig.

Ik ben mij bewust van de wisselwerking en geniet van die interactie. Dat is een deel van het schrijfplezier.
Wat dan ook, vergeet vooral je doelgroep niet, degene voor wie je schrijft, voegt de uitgever daar haastig aan toe. Houd daar met je vorm ook rekening mee. Net zoals mijn permanente ongemak bij een strenge keuze om de voorrang tussen inhoud en vorm, wil ook dat doelgroepdenken bij mij maar slecht landen. Ik wil schrijven zonder aap op mijn schouder. Modelleren vanuit de wisselwerking tussen mijn verstand en mijn gevoel. Ik wil daarin vrij zijn. Ik moet dan maar mijn eigen uitgever zijn. En vorm en inhoud voegen zoals het mij bevalt. Is dat niet mooi!