Dilemma

#46 – 25 mei 2023

De voorbereidingen voor een feestje dat we binnenkort gaan houden, brachten ons bij een slijterij. Waar komt men daar immers anders voor. Onze reguliere drankjes plegen we op te halen bij de super, maar dit keer moest het wat speciaals worden. Dus niet bij een grootgrutter of een drankenketen maar echt bij een winkelier die gespecialiseerd is in en verstand heeft van feestelijke drankjes.
Voor wie daar niet alle dagen komt blijkt de verscheidenheid aan gedestilleerd overweldigend. Van wijnen en bieren wist ik dat wel, al was het maar vanwege de vervolgvragen die op je worden afgevuurd als je gewoon een wijntje of een pilsje wil bestellen. Maar dat alles was werkelijk heel klein bier vergeleken bij wat hier aan soorten en smaken drankjes was uitgestald. Stellingen vol jenevers, oud en jong, likeuren, cognac’en, whisky’s, wodka’s en wat al niet meer. Best leuk om al die verschillende, vaak kleurrijke flessen te schouwen. Elegant, mooi vormgegeven. Soms lomp of protserig. Maar ja, wat moet je er uiteindelijk mee, hoe te kiezen, je kan toch moeilijk willekeurig aan het proeven slaan. Nou, in elk geval was het leuk om dit alles een keer gezien te hebben en geconfronteerd te worden met een wereld die gedicteerd wordt door smaak. Althans, dat zou zo toch moeten.

Op weg naar de uitgang viel mijn inmiddels vermoeide oog en mijn door keuzestress gepijnigde gemoed op een vitrinekastje waarin slechts één fles stond opgesteld. Kwetsbaar en fragiel, in een op maat gemaakt kastje, waarvan de deurtjes open stonden. Sleuteltjes ernaast, alsof het zo weer afgesloten zou worden. Aandoenlijk bijna, die ene fles, in zijn kistje in die glazen vitrine. Port Ellen stond er op het etiket. ‘Die port staat mooi uitgestald,’ voegde ik de winkelier vriendelijk toe. ‘Da’s geen port meneer, maar whisky’. Toen zag ik het ook. En tegelijk ook het prijskaartje: € 7.499,99. Scherp gecalculeerd, met die ene cent net onder de zeveneneenhalfduizend gebleven!

Zó veel geld voor één fles. Wat vond ik daarvan, vroeg ik mezelf af. Niets nog. Dit was me even too much. Met welke emoties zou je zo’n fles ontkurken? En vervolgens proeven? Met welke blik aanschouw je het glas, voorzichtig gevuld met een laagje van dat geelbruine vocht? En ja: op = op!
Vond ik dit vulgair en decadent? Niet mijn ding, niet mijn wereld.
‘Wie koop nou zoiets?’ vroeg ik de handelaar toen maar. ‘Nou, mensen die een Ferrari en een Bentley op het pad hebben staan, met een park van een tuin en een zwembad en een tennisbaan. Waar geld een heel andere rol speelt dan bij u of bij mij. Om vrienden op wat speciaals te trakteren. Of gewoon, als belegging!’

Het onderwerp bleef door m’n hoofd spoken. Was dit stuitend of moest ik er mijn schouders voor ophalen? Zo maar 7.5 K met elkaar wegslobberen, terwijl dat voor twee tientjes net zo goed kon. Kom me nu niet met de veel verfijndere smaak aan, want zou die de factor 375 waard zijn? Dit overstijgt mijn voorstellingsvermogen, of nee, hier wil ik überhaupt niet over fantaseren.

De volgende dag moesten we even terug naar de slijterij. Iets vergeten.
Als door een magneet aangetrokken, stond ik direct weer met m’n neus voor de vitrine van de fles Port Ellen. Het gesprek verliep nu anders. Bijna teder vertelde de slijter over de geur: grassig en kruidig, verbrande mandarijenschil en milde rook. Met wat water erbij (?!) komen er meer geuren vrij, zoals crème karamel, koffie, rood fruit en rijpe perzik. En hij beschreef de smaak en vertelde over de afdronk … Wauw, dit had kunnen gaan over de penseelstreek van Van Gogh of zo. Trouwens, hij had achter, in het proeflokaal, nog wel wat moois staan – of eigenlijk iets oneindig veel mooiers. Inderdaad, hier stonden nog meer van die fraaie kistjes, met slotjes en sleuteltjes, certificaten, een boekwerkje over de destilleerderij, de geschiedenis van rijpingsproces, jaartallen, percentages en wat niet meer.
En wat mag deze single malt Magallan uit 1969 dan wel niet kosten? Een ton, meneer! Een ton … En er is heus markt voor, voor verzamelaars, beleggers, ware liefhebbers.
Waanzin ten top, schiet er weer door me heen.

Maar ja, wat is dit anders dan een Ferrari, een Bentley of een Rolls Royce op het pad?
Mijn moeder zou beginnen over de kindertjes in Afrika. Een leven van soberheid, oppassendheid, barmhartigheid. Haar vader was nota bene kunstschilder geweest, succesvol ook nog, die breeduit leefde, in alle opzichten. Zij werd een leven lang wijselijk bij hem weggehouden. Zulk een liederlijk gedrag. Maar ik kwam stiekem graag bij opa, de rotzooi op zijn atelier, de geur van de verf, de prachtige schilderijen, de mensen over de vloer, gloedvolle gesprekken over kunst en de rest van de wereld … en misschien wel een half lege fles heel dure whisky in de hoek.

Als ik de deur van de slijterij achter me dichttrek, vind ik nog maar even helemaal niets. De liefdevolle uitleg van de slijter, zijn gloedvolle woorden over de inhoud van die ene fles, het onvoorwaardelijke enthousiasme voor die bijzondere producten, klinken nog na in mijn oren. Laat ik daar nog maar even van nagenieten. En wat het kost? Kan mij het schelen, ze doen maar. Zeker zonder mij. Maar leuk was het.