#100 Aimez-vous Brahms?

06 december 2025

Vanwege plaatsgebrek moet van tijd tot tijd de boekenkast worden opgeschoond. Vol is vol. Zo stond ik ineens met een oud boekje in m’n hand, zwart/witte omslag en met rode letters ‘Lieben Sie Brahms ..’. Er stond een opdracht in: ‘Für meinen Künstlerjungen von nebenan. Dank für die vielen schönen gemeinsamen Stunden. Wir haben beide daraus so viel gelernt. Ich wünsche Ihnen alles Gute’ en met een zwierige krul “G. von G…” eronder. Frau Von G. was een alleenstaande Duitse dame van voorname afkomst die achter ons woonde. Ze had op zomeravonden wel eens wat opgevangen van de entartete jazz die ik speelde en beluisterde. Wat haar motieven verder ook waren, ze drong er – heel correct via mijn ouders waarmee ze verder nooit contact had – op aan dat het goed zou zijn als ik eens echte muziek bij haar kwam luisteren. Mijn ouders brachten haar voorstel welwillend over. Toch wel een beetje raar, al was ik ook nieuwsgierig om daar bij die geheimzinnige Duitse mevrouw op bezoek te gaan. Ik zou wel horen wat ze te melden had. Mijn platenspeler zachter of zo.

Dat bezoekje bleek het begin van ruim een jaar wekelijks samen muziek luisteren, beoefenen en meer in het algemeen over kunst uitwisselen. Zij draaide haar platen, ik nam de mijne mee. Zij speelde Chopin op haar vleugel, ik liet daarop mijn onbeholpen jazz-impro’s horen. We speelden quatre-mains – zij aan zij, wat rook ze lekker – ik deed op links wat boogiewoogie-patronen, zij vingerde rechts daarop haar eerste verkennende improvisaties. We spraken Duits, af en toe corrigeerde ze me, maar gaandeweg babbelde ik er vlot op los. Goed voor mijn mondeling eindexamen, zo hield ik ook mijn ouders voor, die zich begonnen af te vragen wat dat allemaal moest bij die excentrieke achterbuurvrouw.

Ik bleef er komen zolang ik thuis woonde. Bij haar afscheidsgeschenkje en de opdracht die daarin stond heb ik destijds niet al te lang stilgestaan. Net eindexamen gedaan, naar een andere stad, kamer zoeken, er ging in mijn leventje wel wat veranderen, ik had andere dingen aan mijn hoofd. Op mijn Duitse examenlijst kwam het boek überhaupt niet voor, wel op mijn Franse lijst, ‘Aimez-vous Brahms?’. Een van de weinige Franse boeken die ik inderdaad echt volledig gelezen had. Niet alleen omdat het niet al te dik was, maar de titel en de verhalen over de schrijfster deden me veronderstellen dat dit werkje me wel zou bevallen. Ik associeerde Françoise Sagan met het goede leven, drank en sportwagens, met het Parijs van het existentialisme, de films noirs, de Nouvelle Vague, Saint-Germain-du-Prés, les Deux Margots en bovenal de muziek van uit Amerika overgewaaide jazzmusici zoals Miles Davis en Kenny Clarke. Oké, in dat kader was het-houden-van-Brahms absoluut een acceptabele concessie.

Bij Frau Von G. waren die Parijse kunststromingen ook terugkerende gespreksthema’s, zo ook de boeken en films uit die periode. De meeste van die films had ik nooit gezien, de meeste boeken niet gelezen en zo wel, dan had ik ze amper begrepen. Maar het was hip en hoorde bij de druipkaarsen-, en visnettencultuur van die tijd.
Haar keuze van dit boekje daagde me uit er weer eens in terug te lezen. Nu er toch maar een Nederlandse vertaling bij gepakt, “Houdt u van Brahms..”. Bovenal trof het me hoe weinig ik destijds van de inhoud had meegekregen. Een Frans boek lezen was toen vooral een kwestie van woordjes vertalen, waar het over ging, wat er achter die tekst zat, was een tweede. Daarvoor had je desnoods die handige uittreksels.

Zo veel jaren later kwam het verhaal over de elegante Paule en haar romance met de veel jongere Simon voor mij toch in een ander daglicht te staan. Arme Frau Von G en argeloze ik. Mijn herinneringen aan onze ontmoetingen kregen ineens extra diepgang.
Het daagde mij uit ook de verfilming te gaan bekijken, Goodbye Again, met Ingrid Bergman, Anthony Perkins en Yves Montand. Prachtige zwart/wit film en geheel in de Parijse setting die mij toen al zo aansprak. En een soort van confronterende ontdekking: de jonge Simon bleek in krek hetzelfde sportautootje te rijden als dat ik decennia nadien in mijn bezit had.
Wat hebben de Goden met het lot en de tijd zitten donderjagen.
Met terugwerkende kracht houd ik ook van u, Frau Von G.!

(de gebruikte afbeelding is een artist impression)